Wat zijn stamcellen?

Stamcellen zijn de bouwblokken van het lichaam

1 Totipotent

Nadat een eicel bevrucht is door een zaadcel, spreekt men van een bevruchte eicel of oerstamcel. De bevruchte eicel wordt dan totipotent genoemd.

De eicel heeft de potentie om een heel organisme te worden. In de eerste uren en dagen na de bevruchting zal de enkelvoudige totipotente cel delen in een aantal exacte kopieën van het origineel. Ongeveer vier dagen na de bevruchting, zullen de totipotente cellen zich beginnen te specialiseren. Eén van de specialisaties is het vormen van een blastocyst. In de blastocyst ontstaan een groepje die bekend staan als pluripotente stamcellen nog beter bekend als embryonale stamcellen.

2 Pluripotent of embryonaal stamcellen

Deze pluripotente stamcellen wijken af van totipotente stamcellen omdat ze zich niet kunnen ontwikkelen tot een compleet organisme. Dus een pluripotente stamcel zal zich bijvoorbeeld niet tot een placenta kunnen specialiseren. Pluripotente stamcellen kunnen zich wel specialiseren in organen en weefsels. De pluripotente stamcellen kunnen zich specialiseren in drie verschillende kiemlagen het mesoderm, endoderm en ectoderm samen kunnen ze zich in alle cellijnen differentiëren. Voorbeelden van de kiemlagen zijn:

– Ectoderm: zijn cellen die kunnen uitgroeien tot zenuwen, huid etc..

– Endoderm: zijn cellen die kunnen uitgroeien tot pancreas, long etc..

– Mesoderm: zijn cellen die kunnen uitgroeien tot spieren, beenmerg, etc.. 

3 Foetale multipotente stamcellen

Multipotente stamcellen hebben dezelfde basiskenmerken als pluripotent stamcellen, namelijk dat ze zich ook kunnen specialiseren in andere cellentypen, maar ze zijn wel beperkt tot een aantal celtypes waarin ze zich kunnen differentiëren.

Hun differentiatie en proliferatiemogelijkheden zijn nog meer beperkt daar ze enkel tot cellen van één kiemlaag kunnen differentiëren. Voorbeelden van multipotente stamcellen zijn de hematopoëtische stamcellen die voorkomen in het navelstrengbloed, deze stamcellen kunnen zich gemakkelijk differentiëren in alle soorten bloedcellen. Mesenchymale stamcellen komen voor in het navelstrengweefsel en deze stamcellen kunnen zich specialiseren in celtypes zoals spiercellen, botcellen, kraakbeencellen, etc.. Het feit dat foetale multipotente stamcellen nog jong, flexibel, en ongeschonden zijn door stralingen, giftige stoffen en andere ouderdomskwalen, maakt ze uitermate geschikt ter gebruik in de regeneratieve geneeskunde (houdt zich bezig met regeneratie van cellen, weefsels en zelfs organen).

4 Volwassen multipotente stamcellen

Ook in een volwassen lichaam zitten stamcellen waaronder in het beenmerg, bloed en andere weefsels. Deze stamcellen zijn in vergelijking met foetale multipotente stamcellen exact het zelfde alleen zijn de volwassen multipotente stamcellen minder flexibel, bevatten ouderdomskwalen, en zijn veel moeilijker uit het lichaam te isoleren waardoor ze minder geschikt worden bevonden voor de regeneratieve geneeskunde.

5 Unipotente stamcel

Een unipotente stamcel is in staat één soort celtype te vormen. Deze stamcellen zijn het minst flexibel van alle soorten stamcellen en kunnen worden gevonden in lever, spieren, hersenen, etc…